AML – system ochrony finansów przed nielegalnym obrotem pieniędzmi

Definicja AML i jego znaczenie w gospodarce

AML (Anti-Money Laundering) to skrót oznaczający działania podejmowane w celu przeciwdziałania procederowi prania brudnych pieniędzy, czyli legalizowania dochodów pochodzących z działalności przestępczej. Proces ten obejmuje szeroki wachlarz regulacji prawnych, procedur instytucjonalnych i narzędzi analitycznych, mających na celu identyfikowanie oraz eliminowanie ryzyka wykorzystywania legalnych instytucji finansowych do działań przestępczych. Przeciwdziałanie praniu pieniędzy to obowiązek, który spoczywa nie tylko na bankach, ale również na kantorach, domach maklerskich, firmach ubezpieczeniowych, a nawet na notariuszach i pośrednikach w obrocie nieruchomościami.

Pranie pieniędzy odbywa się zazwyczaj w trzech fazach. W fazie pierwszej, zwanej placement, środki pochodzące z nielegalnych źródeł trafiają do systemu finansowego. Następnie, w procesie layering, przestępcy starają się zatrzeć ślady pochodzenia pieniędzy poprzez skomplikowane transakcje finansowe, często międzynarodowe. Na końcu następuje faza integration – wówczas pieniądze trafiają z powrotem do gospodarki jako środki legalne, gotowe do dalszego wykorzystywania, np. inwestycji w nieruchomości czy udziały w legalnych firmach.

Regulacje prawne i instytucje odpowiedzialne za przeciwdziałanie

W Polsce za przeciwdziałanie praniu pieniędzy odpowiada Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF), działający w strukturze Ministerstwa Finansów. To właśnie GIIF nadzoruje realizację obowiązków nałożonych ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zgodnie z wytycznymi unijnymi i międzynarodowymi. Ustawa ta nakłada na instytucje obowiązane m.in. konieczność identyfikacji klienta i beneficjenta rzeczywistego, analizę ryzyka, monitorowanie transakcji oraz zgłaszanie tzw. transakcji podejrzanych.

Istotnym narzędziem w walce z praniem pieniędzy jest również rejestr beneficjentów rzeczywistych, który umożliwia sprawdzenie, kto faktycznie stoi za daną spółką. Dzięki temu znacznie trudniej ukryć nielegalne przepływy finansowe pod przykrywką złożonych struktur właścicielskich. Dodatkowo, instytucje takie jak Komisja Nadzoru Finansowego, Narodowy Bank Polski czy służby skarbowe współpracują w analizie danych i wspierają egzekwowanie przepisów AML.